Hiểu đúng về sưng lợi răng hàm, cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả

Sưng lợi răng hàm là tình trạng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ vì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng. Nhiều người thường bỏ qua dấu hiệu ban đầu khiến bệnh phát triển nặng hơn. Cùng Hangy tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả ngay trong bài viết sau đây!

Sưng lợi răng hàm là tình trạng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ

1. Dấu hiệu triệu chứng sưng lợi răng hàm

Sưng lợi răng hàm, cũng như hiện tượng nướu bị sưng nói chung, là tình trạng phần mô nướu quanh răng bị phồng lên, tấy đỏ và lồi ra ngoài. Trong những trường hợp nghiêm trọng, phần lợi sưng có thể che lấp một phần thân răng, gây khó khăn khi ăn nhai hoặc vệ sinh. Tình trạng này thường bắt đầu từ vùng tiếp giáp giữa nướu và chân răng.

Một số biểu hiện điển hình của sưng lợi răng hàm bao gồm:

• Màu sắc của lợi chuyển sang đỏ sẫm hoặc đỏ tươi thay vì hồng nhạt như bình thường.\
• Xuất hiện nhiều mảng bám và cao răng dễ dàng nhìn thấy bằng mắt.
• Nướu có dấu hiệu sưng to bất thường, có thể kèm cảm giác căng tức.
• Lợi dễ bị chảy máu khi đánh răng hoặc khi ăn thức ăn cứng.
• Miệng có mùi hôi, đặc biệt nếu vùng sưng có mủ trắng hoặc bọc viêm.

Ngoài ra, tình trạng nướu tụt khỏi răng hoặc không còn bám chắc cũng là dấu hiệu thường gặp khi bị sưng lợi. Nếu nguyên nhân chỉ là do va chạm hay kích ứng cơ học, triệu chứng có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu nướu sưng kéo dài và không cải thiện, đó có thể là dấu hiệu của một bệnh lý răng miệng nghiêm trọng, cần được kiểm tra và điều trị kịp thời bởi nha sĩ.

Khi bị sưng lợi răng hàm thì màu sắc của lợi chuyển sang đỏ sẫm hoặc đỏ tươi thay vì hồng nhạt như bình thường

2. Sưng lợi răng hàm - nguyên nhân do đâu?

Có nhiều yếu tố khác nhau dẫn đến hiện tượng sưng lợi răng hàm, trong đó một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

2.1. Viêm lợi: thủ phạm chính gây sưng lợi răng hàm

Viêm lợi là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên tình trạng sưng đỏ, đau nhức ở vùng lợi. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc chăm sóc răng miệng không đúng cách, dẫn đến tích tụ mảng bám ở chân răng. Theo thời gian, các mảng bám này cứng lại thành cao răng, đây là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Khi bị viêm lợi, người bệnh có thể cảm thấy khó chịu, đau nhức khi ăn nhai và dễ chảy máu khi đánh răng. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm nha chu hoặc gây mất răng. Để phòng ngừa, cần làm sạch răng đều đặn và đến nha sĩ lấy cao răng định kỳ, bởi đây là lớp cứng không thể loại bỏ bằng cách đánh răng thông thường.

2.2. Mọc răng khôn gây sưng nướu hàm

Việc mọc răng khôn, đặc biệt là ở vị trí răng hàm dưới, cũng thường khiến vùng lợi bị sưng và đau. Răng khôn thường xuất hiện trong độ tuổi từ 17 đến 25, khi cấu trúc xương hàm đã ổn định. Quá trình mọc răng gây rách mô nướu ở vị trí sâu trong hàm, dễ khiến thức ăn mắc lại và gây viêm nhiễm. Nếu không vệ sinh kỹ lưỡng, vi khuẩn sẽ phát triển mạnh, gây ra tình trạng viêm lợi kèm theo mủ và đau âm ỉ kéo dài.

Mọc răng khôn gây sưng nướu hàm

2.3. Sưng nướu răng khi mang thai

Phụ nữ mang thai thường gặp tình trạng nướu sưng đỏ do thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là estrogen và progesterone. Sự gia tăng hormone khiến lượng máu lưu thông đến nướu tăng lên, làm cho nướu trở nên nhạy cảm hơn. Khi nướu bị kích thích nhẹ, rất dễ sưng và chảy máu. Bên cạnh đó, hệ miễn dịch yếu hơn trong thời gian mang thai cũng làm giảm khả năng chống lại vi khuẩn, khiến nướu dễ bị viêm nếu không chăm sóc kỹ răng miệng.

2.4. Thiếu hụt vitamin, đặc biệt là vitamin C

Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ bền chắc và sức khỏe của mô nướu. Khi cơ thể thiếu vitamin C, nướu dễ bị viêm, sưng và chảy máu. Trong trường hợp nghiêm trọng, tình trạng này có thể phát triển thành bệnh Scorbut - một bệnh lý hiếm nhưng nghiêm trọng với các biểu hiện như mệt mỏi, dễ bầm tím, đau khớp, và xuất hiện các đốm đỏ trên da.

Phụ nữ mang thai thường gặp tình trạng nướu sưng đỏ do thay đổi nội tiết tố

2.5. Sưng nướu do nhiễm trùng hoặc bệnh lý răng miệng

Một số loại virus hoặc vi khuẩn có thể là nguyên nhân trực tiếp gây sưng nướu:

• Virus Herpes: có thể gây viêm loét ở miệng và lợi.
• Nấm miệng: nấm Candida phát triển quá mức dẫn đến viêm nướu.
• Sâu răng nặng: nếu không được điều trị, vi khuẩn sẽ lan xuống chân răng, gây viêm tủy và sưng nướu hoặc thậm chí tạo ổ áp xe.

2.6. Áp xe răng gây sưng lợi răng hàm

Khi sâu răng tiến triển mà không được xử lý kịp thời, vi khuẩn có thể xâm nhập vào tủy răng và gây nhiễm trùng chân răng. Nếu tình trạng này kéo dài, một ổ mủ sẽ hình thành quanh chân răng, gọi là áp xe răng. Áp xe khiến nướu khu vực răng hàm sưng to, đau nhức, thậm chí lan ra các vùng răng lân cận.

Áp xe răng gây sưng lợi răng hàm

2.7. Sỏi tuyến nước bọt gây ảnh hưởng đến lợi

Sỏi tuyến nước bọt xảy ra khi các tinh thể canxi lắng đọng và tích tụ trong tuyến nước bọt, cản trở quá trình tiết nước bọt. Tình trạng này thường gặp ở người trong độ tuổi trung niên, đặc biệt là nam giới. Mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa rõ, nhưng vi khuẩn và cặn thức ăn tồn đọng được xem là yếu tố thúc đẩy sự hình thành sỏi. Nếu không được xử lý, sỏi có thể gây tắc tuyến nước bọt, dẫn đến viêm nhiễm và các biến chứng trong khoang miệng, bao gồm cả sưng đau nướu.

2.8. Các nguyên nhân khác gây sưng lợi răng hàm

Một số yếu tố khác ít phổ biến hơn cũng có thể gây sưng lợi, bao gồm:

• Răng giả không vừa kích thước, cọ sát gây viêm nướu.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc điều trị động kinh hoặc cao huyết áp.
• Các bệnh lý toàn thân như tiểu đường, HIV/AIDS khiến hệ miễn dịch suy yếu.
• Viêm nha chu - giai đoạn tiến triển của viêm lợi không được điều trị kịp thời.

Viêm nha chu cũng là một nguyên nhân gây sưng lợi răng hàm

3. Những nguy cơ do sưng lợi răng hàm

Không ít người thường xem nhẹ tình trạng sưng lợi răng hàm, cho rằng đây chỉ là hiện tượng tạm thời và sẽ tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng trong một số ít trường hợp do yếu tố ăn uống gây ra, và chỉ khi bạn điều chỉnh chế độ ăn phù hợp thì triệu chứng mới có thể thuyên giảm. Thực tế, phần lớn các trường hợp sưng nướu nếu không được xử lý kịp thời sẽ trở nên nghiêm trọng. Trước tiên là việc gây cản trở chức năng ăn nhai, người bệnh thường khó nhai kỹ thức ăn, từ đó dễ dẫn đến rối loạn tiêu hóa hoặc các bệnh liên quan đến dạ dày, đường ruột.

Ngoài ra, nướu sưng tấy đi kèm với đau buốt, mùi hôi miệng khó chịu khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt và công việc hàng ngày.

Điều đáng lo ngại hơn cả là vai trò quan trọng của nướu trong việc giữ vững chân răng. Khi mô nướu yếu, dễ viêm nhiễm, chân răng sẽ dần mất đi điểm tựa, dễ lung lay và có nguy cơ rụng răng nếu không được điều trị kịp thời. Không những vậy, tình trạng viêm nướu kéo dài còn có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nghiêm trọng như tiêu xương hàm, viêm nha chu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, sinh non ở phụ nữ mang thai, thậm chí có thể liên quan đến các biến cố tim mạch hoặc nhiễm trùng huyết.

Nướu sưng tấy đi kèm với đau buốt, mùi hôi miệng khó chịu

>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách dùng chỉ nha khoa cho người mới!

4. Cần làm gì khi phát hiện sưng lợi răng hàm?

Khi gặp phải tình trạng sưng lợi răng hàm, việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những giải pháp cụ thể giúp bạn cải thiện tình trạng này một cách hiệu quả:

4.1. Chăm sóc răng miệng tại nhà

Trong trường hợp sưng lợi nhẹ, không kèm mủ hoặc đau dữ dội, bạn có thể cải thiện tình trạng này bằng cách thực hiện các bước vệ sinh răng miệng đúng cách như sau:

• Đánh răng nhẹ nhàng, theo vòng tròn nhỏ, dùng bàn chải mềm với đầu tròn để hạn chế gây tổn thương cho lợi, bạn có thể cân nhắc dùng bàn chải điện để làm sạch răng tối ưu, khoa học hơn.
• Thay vì dùng tăm, hãy sử dụng chỉ nha khoa hoặc tăm nước để làm sạch các kẽ răng mà không làm tổn thương mô nướu. Khi dùng chỉ nha khoa, thao tác cần nhẹ nhàng để tránh gây chảy máu hoặc kích ứng lợi.
• Súc miệng với nước muối pha loãng hoặc dung dịch súc miệng chuyên dụng sau mỗi lần đánh răng nhằm loại bỏ vi khuẩn có hại trong khoang miệng.
• Tránh tiếp xúc với những yếu tố gây kích thích lợi như nước súc miệng có nồng độ cao, thuốc lá, hoặc các loại đồ uống chứa cồn.
• Uống đủ nước mỗi ngày giúp tăng tiết nước bọt, hỗ trợ làm sạch vi khuẩn tự nhiên trong miệng.

Thay vì dùng tăm, hãy sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch các kẽ răng

>> Xem thêm: Hé lộ sự thật: Máy tăm nước có lấy được cao răng không?

4.2. Can thiệp y tế chuyên nghiệp

Nếu sau khi áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà mà tình trạng sưng lợi không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn, cần sớm đến gặp nha sĩ để được kiểm tra và điều trị phù hợp.

• Nha sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang hoặc làm xét nghiệm máu để xác định rõ nguyên nhân và mức độ tổn thương.
• Dựa trên kết quả, bác sĩ sẽ tư vấn và kê các sản phẩm chăm sóc răng chứa thành phần đặc trị cho viêm lợi.
• Trong trường hợp nhiễm khuẩn, có thể cần sử dụng kháng sinh để kiểm soát viêm nhiễm.
• Loại bỏ cao răng và làm sạch kỹ chân răng để ngăn chặn vi khuẩn phát triển gây viêm nướu.
• Nếu tình trạng sâu răng hoặc viêm lợi nghiêm trọng, phẫu thuật loại bỏ phần nướu tổn thương hoặc xử lý triệt để ổ bệnh có thể được chỉ định.

Nếu tình trạng sưng lợi răng hàm nặng, có thể bạn cần phải tới nha khoa để can thiệp y tế sâu hơn

Để duy trì sức khỏe răng miệng và hạn chế tình trạng sưng lợi, bạn nên:

- Thường xuyên khám răng định kỳ, ít nhất 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về răng lợi.

- Bổ sung đầy đủ vitamin C thông qua chế độ ăn hoặc thực phẩm chức năng nhằm tăng sức đề kháng cho nướu.

- Thực hiện vệ sinh răng miệng đều đặn và đúng cách, đặc biệt chú ý làm sạch sau khi ăn uống.

>> Xem thêm: Cách chọn bàn chải điện cho người viêm nướu

Kết luận

Sưng lợi răng hàm nếu không được chăm sóc đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Hãy chủ động giữ vệ sinh răng miệng và thăm khám định kỳ để bảo vệ sức khỏe răng lợi. Đừng quên theo dõi các bài viết Tin tức hàng ngày từ Hangy để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!